Zdecentralizowana autonomiczna organizacja lub inaczej DAO to zdecentralizowana społeczność oparta na blockchain, której zasady są definiowane przez zakodowane programy zwane inteligentnymi kontraktami i działają w najlepszym interesie protokołu. Jako jednostka samorządna, DAO nie wymagają centralnego organu regulującego, a wszystkie ich działania są wykonywane „w łańcuchu”, co zapewnia przejrzystość i zaufanie do procesu podejmowania decyzji.
W tym przewodniku przeprowadzimy instruktaż, którego celem jest zrozumienie DAO, sposobu ich działania, korzyści, ograniczenia i przyszłość.
Czy autonomia jest ideą DAO?
Zdecentralizowane organizacje autonomiczne DAO ( z ang. decentralized autonomous organization) mają być podmiotami kierowanymi przez społeczność i stosować oddolne podejście do zarządzania, aby koordynować swoje działania. Władza decyzyjna jest rozdzielona pomiędzy członków DAO w różnym stopniu posiadających natywne tokeny projektu. Członkowie DAO wspólnie oddają głosy w zgłoszonych sprawach.
Oryginalna zdecentralizowana autonomiczna organizacja DAO, została założona na Blockchain sieci Ethereum i przeznaczona do działania jako fundusz venture capital dla sfery kryptograficznej. DAO straciło na reputacji po tym jak zostało niesławnie zhakowane, a odbudowie zaufania niestety nie pomogły nawet środki o wartości 50 mln USD.
→ Zaufanie do DAO odbudowało się po ostatnich wydarzeniach zapewniających bezpieczeństwo takiego rodzaju instytucjom.
W tym przewodniku wyjaśniono szczegółowo, jak działają DAO, problemy, które mają rozwiązać, obecne ograniczenia oraz wymieniono godne uwagi przykłady.
Czy DAO jest zdecentralizowane?
DAO, czyli zdecentralizowana autonomiczna organizacja jest regulowana za pomocą inteligentnych kontraktów, czyli programów komputerowych, które kodyfikują warunki umowy między wieloma stronami. Zapoznaj się z terminem inteligentne kontrakty, inaczej smart contract - co to i jak działa.Tworząc podstawy funkcjonowania DAO i chroniąc swój zasób, inteligentne kontrakty pomagają DAO zachować funkcjonalność i integralność bez centralnego systemu zarządzania. Podobnie jak zdecentralizowane finanse DeFi, DAO to niewątpliwie rewolucja świecie kryptowalut. Dowiedz się także więcej o DeFi - co to jest i jak działa.
Inteligentne kontrakty są niezmienne i samorządne, co oznacza, że mogą automatycznie uruchamiać działanie po spełnieniu określonego kryterium. Cechy te dodatkowo podkreślają zaufanie do operacji DAO, ponieważ sprawiają, że są one przejrzyste i podlegają publicznej kontroli. Jest praktycznie niemożliwe, aby ktoś o niekoniecznie dobrych intencjach manipulował przy alokacjach finansowych DAO (zdecentralizowanej autonomicznej organizacji). Zasady są osadzone w niezmiennym kodzie i nikt nie może ich modyfikować w sposób niezauważalny. Każda aktualizacja lub zmiana zasad musi zostać poddana głosowaniu przez członków społeczności.
W przeciwieństwie do tradycyjnych organizacji, które zazwyczaj stosują odgórny model zarządzania, w zdecentralizowanej autonomicznej organizacji uprawnienia są przekazywane jego członkom. W typowym DAO uczestnicy publikują propozycje dotyczące przyszłych działań organizacji, aby każdy członek społeczności mógł się z nimi zapoznać i później głosować nad propozycją. Zaakceptowane propozycje są następnie kodyfikowane i egzekwowane przez inteligentne kontrakty (stałość DAO to inteligentny kontrakt). Inteligentny kontrakt reprezentuje zasady organizacji i przechowuje pamięć organizacji. Warto też wymienić DAO społecznościowe, które koordynują działania społeczności.
Prawie każda zdecentralizowana autonomiczna organizacja DAO ma swoje własne powiązane tokeny, a siła głosu jest często przydzielana na podstawie własności posiadanych tokenów: członek posiadający 200 tokenów będzie miał dwukrotnie większą siłę głosu niż użytkownik posiadający 100 tokenów. Główną cechą alokacji uprawnień decyzyjnych w oparciu o wartość tokenów jest to, że członkowie DAO, którzy więcej zainwestowani finansowo w DAO, są bardziej skłonni do działania w interesie organizacji.
Co jest misją DAO?
Przede wszystkim, DAO tworzy podstawę dla nieznanych sobie członków do współpracy bez pośrednika zewnętrznego, zapewniając przy tym bezpieczne środowisko. W praktyce DAO można postrzegać jako kluby inwestycyjne oparte na blockchain, w których ludzie o podobnych poglądach spotykają się, aby realizować wspólną misję w zależności od typu organizacji. Zgodnie z wytycznymi sieci Ethereum, DAO może działać jako:
Organizacja charytatywna — autonomiczna organizacja może przyjmować darowizny i wspierać określone cele poprzez głosowanie,
Własność zbiorowa — DAO może kupować aktywa fizyczne lub cyfrowe, takie jak niewymienalne tokeny NFT i członkowie DAO mogą wspólnie decydować, co dalej z nimi zrobić. Przeczytaj nasz poradnik na temat niewymienialnych tokenów NFT - co to jest i do czego służy.
Venture capital — autonomiczna organizacja może utworzyć fundusz venture, który łączy kapitał, finansuje przedsięwzięcia i dzieli się między sobą zwrotem z inwestycji.
Jakie są rodzaje tokenów DAO i co to znaczy?
Modele członkostwa zazwyczaj określają mechanizm głosowania i inne kluczowe elementy dotyczące zarządzania organizacją. Istnieją trzy główne typy modeli członkostwa; członkostwo oparte na tokenach, członkostwo oparte na udziałach i członkostwo oparte na reputacji wszystko w zależności od typu organizacji:
Członkostwa oparte na tokenach
DAO z modelem członkostwa opartym na tokenach zwykle działają w sieci bez wstępnych warunków co oznacza, że każdy posiadacz tokena ma dostęp do głosowania. Model ten jest zwykle wykorzystywany w zarządzaniu szerokimi, zdecentralizowanymi protokołami. Najbardziej godnym uwagi przykładem jest Maker DAO: każdy może kupić jego token MKR, a tym samym wpłynąć na przyszłość protokołu.
Członkostwo oparte na akcjach
Dozwolone są DAO oparte na akcjach: kandydaci muszą złożyć propozycję dołączenia do organizacji i zazwyczaj oferują pewną liczbę tokenów zarządzania jako wpisowe. Wybrani kandydaci otrzymują zarówno prawo głosu, jak i częściową własność organizacji lub jej udział. Przykładem takiej organizacji jest MolochDAO i The LAO, którzy są godnymi uwagi DAO opartych na akcjach, z których oba zbierają fundusze na wsparcie projektów w sieci Ethereum.
Członkostwo oparte na reputacji
Reputacja odnosi się do dowodu uczestnictwa, które daje członkom prawo głosu w DAO. Model członkostwa opartego na reputacji różni się od innych modeli w tym sensie, że sam wkład w jakiejkolwiek formie nie zapewnia automatycznie własności członkom społeczności. Innymi słowy, nie można kupić reputacji, a raczej trzeba na nią zapracować poprzez uczestnictwo. Wniosek o przystąpienie do DAO złożony przez potencjalnych członków musi zawierać wyszczególnienie ich wkładu.
Co jest największą korzyścią z DAO?
Przede wszystkim w pełni funkcjonujące DAO jest świadectwem możliwości alternatywnej metody zarządzania, w której centralny organ sprawujący absolutną kontrolę nie jest konieczny. Powoduje to głęboką zmianę w rozumieniu zarządzania organizacjami wszelkiego rodzaju. Oprócz wskazywania na niekonwencjonalny model zarządzania DAO ( inaczej mówiąc zdecentralizowana autonomiczna organizacja) również zachęcają członków sieci blockchain, aby być bardziej proaktywnym i uczciwym, jednocześnie zapewniając im podstawę, na której mogą budować społeczność. Dowiedz się, co to blockchain.
Rozwiązanie dylematu zleceniodawca-przedstawiciel
Być może największą korzyścią w zdecentralizowanej autonomicznej organizacji jest uwolnienie się od dylematu zleceniodawca-przedstawiciel, który stanowi potencjalną odpowiedzialność w wielu organizacjach biznesowych lub wszelkich umowach prawnych wymagających nadzoru strony trzeciej.
Problem zleceniodawca-agent odnosi się do ryzyka, gdy system pozwala „agentowi” podejmować decyzje lub podejmować działania w imieniu innego podmiotu „zleceniodawcy”. Te dwa podmioty mogą być zarządem korporacji (agent) i udziałowcami (zleceniodawca), wybieranymi urzędnikami (agent) i obywatelami (zleceniodawca) lub brokerami (agent) oraz kupującymi i sprzedającymi (zleceniodawca).
Relacja jako taka wiąże się z nieodłącznym ryzykiem konfliktu interesów: w idealnym świecie agent działa w najlepszym interesie zleceniodawcy. Ale w rzeczywistości interesy agenta mogą być odmienne od interesów zleceniodawcy, a zleceniodawcy mogą pozostać w niewiedzy jeśli chodzi o ważne informacje dotyczące spraw, którymi są zainteresowani na gruncie finansowym.
To odstępstwo od interesów zleceniodawcy nazywa się „kosztem agencji”. Zdecentralizowane zarządzanie działa w celu powstrzymania lub całkowitego wyeliminowania tego kosztu. Członkowie społeczności niekoniecznie muszą delegować swoją własność, a co za tym idzie, uprawnienia do podejmowania decyzji na inny podmiot. Zamiast tego mogą aktywnie wpływać na działalność swojej organizacji i być informowani o wszystkich propozycjach jak i uczestniczyć w głosowaniu.
Przejrzystość i jawność
Przepisy, propozycje i głosowania DAO są podawane do wiadomości publicznej. Każdy może przyglądać się działaniom organizacji oraz normom, które je regulują. Teoretycznie zachęca to członków społeczności do najlepszego działania i starannego podejmowania decyzji w celu utrzymania w sieci dobrej reputacji. Jednocześnie zniechęca to również członków, którzy nie mają dobrych intencji, ponieważ ich nieetyczne działania mogą być ujawnione publicznie.
Budowanie społeczności i dostęp globalny
DAO działają jako upoważnieni agenci, umożliwiając wszystkim osobom zabranie głosu w organizacji. Członkowie DAO są również zazwyczaj ograniczeni geograficznie w autonomicznych organizacjach, w których mogą brać udział. Z drugiej strony zdecentralizowana autonomiczna organizacja jest w stanie zrzeszać osoby z całego świata. Ich duża skala ułatwia członkom społeczności znalezienie osób o podobnych poglądach, którymi mogą się dzielić i realizować swoje życiowe pasje.
Co jest barierą w DAO?
DAO wiąże się z szeregiem wyzwań, które trzeba pokonać, w szczególności z niektórymi konsekwencjami błędnie zakodowanych przepisów, które mogą spowodować straty finansowe i zagrozić reputacji sieci wspartych technologią blockchain.
Problemy z mechanizmami głosowania
Teoretycznie każdy członek społeczności ma jakąś siłę głosu, choć jest ona różna. Ale najpopularniejszy model 1 żeton = 1 głos nie jest zgodny z filozofią zdecentralizowanego autorytetu. W niektórych skrajnych przypadkach system ten stwarza podstawy do wrogiego przejęcia lub nieproporcjonalnego rozkładu siły głosu w sytuacji, gdy mniejszość posiada znaczną część władzy, co może skutkować oddaniem głosów niezgodnych z intencją większości.
Podatność na oszustwa
Projekty DAO są szczególnie podatne na nowe zjawisko zwane rug pulls, w którym zespół zbiera fundusze na projekt tylko po to, aby przywłaszczyć sobie zebrane fundusze. Skomplikowane oszustwo polega na zawyżaniu ceny tokena związanego z projektem i nagłym wycofywaniu się, przez co token jest praktycznie bezwartościowy.
Jeden z największych oszustw w historii dotyczył DAO o nazwie Anubis. Organizacja zaczęła działać w 2021 roku i zyskała natychmiastowe uznanie i sukces, pozyskując prawie 60 milionów USD za pomocą własnego tokena ANKH. Jednak zaledwie 20 godzin po rozpoczęciu działalności, zebrane pieniądze zostały wycofane i ślad całkowicie po nich zaginął.
Problemy z szybkością, wydajnością i kompetencjami
Podczas gdy dystrybucja prawa głosu do szerszej społeczności - a nie do prezesa lub rady dyrektorów w tradycyjnej organizacji - jest siłą o wyjątkowych zaletach, oznacza to również widoczny wzrost czasu potrzebnego na decyzję i ogólnie obniżenie wydajności całego procesu.
Przede wszystkim podjęcie decyzji trwa znacznie dłużej, niezależnie od tego, jaki priorytet ma problem. Wynika to nie tylko z ogromnej liczby decydentów, ale także ze specyfiki środowisk, z których się wywodzą.
Zdecentralizowane organizacje mają autu którym jest różnorodność, oznacza to również różne poziomy kompetencji w kwestiach takich jak tworzenie strategii, komunikacja lub zrozumienie problemów, z jakimi boryka się społeczność w zdecentralizowanej autonomicznej organizacji.
Aby pozostać w pełni funkcjonalnym, DAO musi inwestować w edukację swoich członków i zapewnić im dostęp do odpowiednich zasobów — co może oznaczać obszerny onboarding, czas poświęcony na wyjaśnianie strategii i tym podobne.
Czy DAO to przyszłość?
Pomimo kilku kreatywnych przykładów, takich jak ConstitutionDAO (autonomiczna organizacja, która próbowała kupić rzadką edycję amerykańskiej konstytucji), czy Friends with Benefits, która była w zasadzie Tinderem dla sieci Web3 zdecentralizowane organizacje działają dziś głównie jako firmy venture capital lub sieci ułatwiające handel bez opłat. Skoro już wspomniano o innwacyjnej technologii, jak jest sieć 3.0, nie przegap okazji i dowiedz się więcej o web3 - co to jest i na czym polega. Wracając do DAO, ma ono jednak duży potencjał, aby zrewolucjonizować inne branże niż sektor finansowy, w tym służby cywilne i organizacje pozarządowe – a ich znaczenie jest powoli dostrzegane poza społecznością blockchain.
